Diagnostyka PSA a rak prostaty
Prostate Specific Antigen to swoisty antygen sterczowy, zwany potocznie PSA. Jest to badanie wykorzystywane w diagnostyce do wykrywania, jak i śledzenia przebiegu raka prostaty. Warto także zauważyć, że to badanie laboratoryjne umożliwia wykrycie łagodnego przerostu gruczołu krokowego. Przekonaj się, jakie są rodzaje tego badania, wskazania oraz normy wskaźnika PSA.
- Prostate Specific Antigen – PSA – co to jest?
- Co oznacza PSA – wolne i całkowite
- Wskazania do wykonania badania PSA
- Normy wskaźnika PSA
Prostate Specific Antigen – PSA – co to jest?
PSA to swoisty antygen sterczowy, mianowicie glikoproteina. Produkowana jest ona przez komórki nabłonka gruczołowego prostaty. Dlatego też PSA uwalniane do krwi, a badanie w tym kierunku jest bardzo specyficzne. Przesądza to dokładności markera zarówno stanów fizjologicznych, jak i patologicznych tego narządu. Obecnie PSA jest najważniejszym markerem w kierunku raka prostaty (CaP). Jego odkrycie spowodowało, że: profilaktyka, diagnostyka, monitorowanie zaawansowania oraz postępów leczenia CaP jest możliwe.
Interpretacja otrzymanych wyników uwzględnia wiele czynników, jak: wiek pacjenta, stan kliniczny pacjenta, fizykalne badanie gruczołu prostaty, badania z zakresu diagnostyki obrazowej (głównie badanie ultrasonograficzne), a także dokładny wywiad lekarski w kierunku chorób układu moczowo-płciowego. Warto podkreślić, że PSA nie ma obecnie jasno zdefiniowanych norm. Dlatego też, bierze się pod uwagę wspomniane wcześniej czynniki. Przeczytaj więcej o diagnostyce PSA na stronie: https://diag.pl/sklep/badania/psa-calkowity/.
Co oznacza PSA – wolne i całkowite
W większości przypadków standardowo wykonuje się pomiar całkowitego PSA, mianowicie total PSA (tPSA). Natomiast wolne PSA (fPSA) uznaje się, że stanowi od 5 do 40% całkowitego PSA. Jednocześnie sądzi się, że to znacznie bardziej czuły marker w kierunku raka prostaty. Kiedy zatem należy wykonać badanie fPSA? Zazwyczaj zaleca się jego wykonanie, gdy stężenie PSA jest podwyższone, a badanie per rectum nie wykazuje żadnych zmian. Dodatkowo badanie w kierunku wolnego PSA umożliwia odróżnienie CaP od innych problemów, jak: zapalenie prostaty, łagodny rozrost prostaty, czy zakażenie dróg moczowych. Jest to niemożliwe, jeśli wykona się tPSA.
Wskazania do wykonania badania PSA
Uważa się, że badanie PSA powinno być regularnie wykonywane przez mężczyzn po 40 roku życia. Dlatego niezbędny jest kompleksowy wywiad lekarski, jak i regularne wizyty w gabinecie lekarskim. W trakcie nich bardzo często wykonywane są niezbędne badania, a wspomniane badania laboratoryjne są tylko ich uzupełnieniem. Pozwala to wykryć zmiany chorobowe we wczesnym stadium. Jest to niezwykle ważne, gdyż rak prostaty zazwyczaj rozwija się bezobjawowo. Niemniej warto zwrócić uwagę na następujące problemy, jak: występowanie krwi w spermie, pieczenie w trakcie oddawania moczu, bóle podbrzusza, krwawienie podczas mikcji, zaburzenia erekcji czy trudności z trzymaniem moczu.
Normy wskaźnika PSA
Jak wspomniano, normy dla badania PSA nie są ściśle zdefiniowane. Niemniej uważa się, że poziom całkowitego PSA nie powinien przekraczać 4.0 ng/ml. Zdarza się, że wynik mieszczący się w zakresie od 4 do 10 ng/ml to tak zwana szara strefa. Może stwarzać on trudności interpretacyjne. Dlatego bardzo często uwzględnia się dodatkowe elementy, jak wywiad, wiek pacjenta, jego stan, badania diagnostyczne i wiele więcej. Pozwala to obrać skuteczną profilaktykę, leczenie lub dalszą diagnozę, gdyż każdy wynik jest indywidualnie interpretowany.
